Titreşim Ölçümü

Titreşim, Maden ve taş ocakları, ulaşım araçları, sanayi ve inşaat makinelerinin çalışması sırasında meydana getirdikleri, genellikle katı, sıvı ve gaz ortamlarda yayılan ve insan vücudunca hissedilen mekanik salınım (vibrasyon) hareketleridir. Çalışmakta olan ve iyi dengelenmemiş araç ve gereçler genellikle titreşimi olması gerekenden fazlasıyla oluştururlar. Bu titreşimler, bulunulan ortamda gürültü ayrıca makineler üzerinde yüksek gerilmeler, aşınma ve malzeme yıpranması gibi istenmeyen sonuçlara neden olurlar.

Endüstrideki titreşim kaynaklarının çoğunu el ve el parmakları ile kollara ulaşan titreşimleri oluşturan titreşim kaynakları oluşturur. Bunlar, taş kırma makinaları, kömür ve madencilikte kullanılan pnömatik çekiçler, ormancılıkta kullanılan taşınabilir testereler, parlatma ve rende makinaları, sanayide kullanılan elektrikli el aletleridir. Bu araçlar, dönerek, vurarak veya hem dönerek hem de vurarak titreşirler. Tüm vücudun, etkisi altında kaldığı titreşim kaynakları da, traktör ve kamyon kullanımı, dokuma tezgahları, yol yapım, bakım ve onarım makinaları ile özellikle çelik konstrüksiyonlu yapılarda titreşime sebep olan makina ve tezgahlardır.

Titreşime maruz kalan insanlarda  fiziksel ve psikolojik rahatsızlıklar (yorgunluk, dikkat azalması, ortopedik rahatsızlıklar, sakatlıklar, iş kazaları,) yaşam kalitesinde olumsuz etkiler, çalışma performansının azalması gözlenmektedir.

Mekanik Titreşimler ve Çalışanlar Üzerindeki Etkileri:

 Bütün vücut titreşimi: Vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimlerdir.

 El-kol titreşimi: İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşim çeşididir.

Çalışma ortamında işçilerin mekanik titreşime maruz kalmaları sonucu ortaya çıkabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunmalarını sağlamak ve alınması gerekli önlemleri belirlemek amacıyla işverenin Titreşim Ölçümü yaptırması gerekmektedir, yapılan titreşim ölçümleri sonucunda çıkan sonuçlar maruziyet sınır değeri ve maruziyet eylem değeri ile karşılaştırılıp gerekli görülmesi halinde tedbir ve önlemler alınır.

Maruziyet Sınır Değerleri ve Maruziyet Eylem Değerleri:

Maruziyet eylem değeri: Aşıldığı durumda, çalışanın titreşime maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değeri,

Maruziyet sınır değeri: Çalışanların bu değer üzerinde bir titreşime kesinlikle maruz kalmaması gereken değeri,

ifade eder ve  yönetmelikte aşağıdaki şekilde bildirilmiştir

El-kol titreşimi için;

-Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 5 m/s2.

-Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 2,5 m/s2.

Bütün vücut titreşimi için;

-Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 1,15 m/s2.

-Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 0,5 m/s2.

Bu değerlerin üzerinde titreşim yaratan makine ve teçhizat için, başta titreşim yalıtımı olmak üzere gerekli teknik önlemler alınarak, binada ölçülen titreşimlerin sınır değerlerin altına indirilir.

Titreşim Ölçümü Yasal Zorunluluk

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 22 Ağustos 2013 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan ÇALIŞANLARIN TİTREŞİMLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK le birlikte

İşverenlerin, çalışanların maruz kaldığı mekanik titreşim düzeyini, işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır, gerekiyor ise ölçümler yaptırarak mekanik titreşime maruziyeti belirler. Bu ölçümler, 20/08/2013 tarihli ve 28741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmeliğe göre yaptırmaları gerekmektedir.

Titreşim Ölçümü Nasıl Yapılır ?

Titreşim ölçümü titreşimin en fazla olduğu odada ve noktada üç yönde yapılır ve en yüksek değer esas alınır. (Binaların yakınından geçen demir yolu ve kara yolu ulaşım araçları ile, yerleşim bölgesi yakınındaki sanayi tesislerinin binalarda yaratacağı titreşimler için de bu sınır değerleri kullanılır.)

Yönetmeliğe göre titreşim ölçüm parametresi mm/s cinsinden titreşim hızı tepe değeridir.