TTK’ya uymayana 14 bin 802 TL ceza verilebilir mi?
TTK’ya uymayana 14 bin 802 TL ceza verilebilir mi?
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda TTK kabahat olarak tanımlanan birçok fiil için idarî para cezası öngörülmüştür. İdarî para cezalarının her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanması gerekmektedir. TTK, kabahatlerden birinin idari yaptırım kararı verilinceye kadar birden çok işlenmesi hâlinde, ilgili gerçek veya tüzel kişiye bir idari para cezası verilmesini ve ilgili hükme göre verilecek cezanın iki kat artırılmasını öngörmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın bu konulardaki düzenlemesi ve uygulaması ise, TTK’da öngörülen idarî para cezalarının artırımlı olarak uygulanmasında, cezanın verileceği tarihin değil, kabahati oluşturan fiilin işlendiği tarihin esas alınması ve kabahatin birden fazla işlenmesi halinde temel ceza miktarı üzerine bu cezanın iki katının karşılığı olan tutarın eklenmesi yönündedir. Bakanlık, ayrıca, kabahatin birden fazla işlenmesi halinde, kabahatin en son işlendiği yıla ait idarî para cezasının tutarını esas almaktadır. Örneğin; 2013 ve 2014 yıllarına ait yönetim kurulu karar defterinin kapanış onaylarını zamanında yaptırmayan bir anonim şirkete uygulanacak ilgili para cezası hesaplanırken, 2015 yılı için artırılmış temel ceza tutarı olan 4 bin 934 TL’ye, temel cezanın iki katı olan 9 bin 868 TL ilave edilmekte ve ağırlaştırılmış idarî para cezası 14 bin 802 TL olarak uygulanmaktadır.
Uygulamada, idari para cezaları şirket tüzel kişiliğine verilmekte; bu cezadan dolayı şirketin yönetim organı üyelerine rücu edilip edilmeyeceğinin yapılacak olan ilk genel kurul toplantısında görüşülüp karara bağlanması hususu şirkete talimatlanmaktadır. İdarî para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen tacirden bunun dörtte üçü tahsil edilmektedir. İdari para cezasının indirimli olarak ödenebilmesi için ödemenin kanun yoluna başvurmadan önce yapılması zorunlu olduğundan, indirim, idari yaptırım kararının tebliğ tarihinden itibaren geçecek 15 günlük başvuru süresi içinde yapılacak ödemelere uygulanmaktadır. TTK’da öngörülen idarî para cezaları, özellikle ağırlaştırılmış şekilde uygulandığında, tacirlere ciddi yükler getirebilecek tutarlara ulaşabilmektedir. Bu nedenle, gerçek ve tüzel kişi tacirlerin Türk Ticaret Kanunu’nun idarî yaptırıma bağladığı yasal yükümlülüklere titizlikle riayet etmeleri, aynı kabahati birden fazla işlemekten çekinmeleri ve olası bir ceza durumunda indirimli ödeme hakkından faydalanarak en azından cezanın malî yükünü biraz da olsa hafifletmeleri menfaatlerine olacaktır.
