Blog / Yabancı Çalışma İzni için başvuru belgeleri
Yabancı Çalışma İzni için başvuru belgeleri
Diğer Sektörler: Turizm işletme belgesi bulunan işyerleri, havacılık, eğitim ve sağlık kurumları, ev hizmetleri, özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlar ve irtibat büroları dışında kalan tüm sektör işyerleri bu kısımda belirtilen usul ve esaslara göre başvuru yapacaklardır.
ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURU MERCİİ: Yabancı yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi veya şirket ortaklığını gösterir belge ibrazı ile çalışma izin ve vize başvurusu yapacaktır. Yabancının temsilciliğimize başvuru tarihini takip eden on işgünü içerisinde Türkiye’deki işverenin, elektronik başvuruyu yapması ve bu Yönetmelikte öngörülen bilgi ve belgeleri yine aynı on işgünü içerisinde Bakanlığımıza ulaştırması zorunludur.
Başvurusu Bakanlığımızca uygun bulunarak çalışma izin belgesi düzenlenen yabancıların en geç doksan gün içinde ülkemize giriş vizesi talebinde bulunmaları ve Türkiye’ye giriş yaptıkları tarihi takip eden 30 gün içinde de ikamet tezkeresi almak üzere il emniyet müdürlüğüne başvurmaları zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmaz.
Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi bulunan yabancılar yurtiçinden çalışma izin başvurusunda bulunabilirler. Bu durumdaki yabancıların T.C. dış temsilciliklerimize başvuru yapma zorunluluğu bulunmamaktadır Başvuru için istenilen belgelerin yapılan elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde Bakanlığa ulaştırılması gerekir.
Yurtiçinden yapılan başvurularda talebi Bakanlığımızca uygun bulunarak çalışma izin belgesi düzenlenen yabancıların çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi almak üzere izin belgesinin tebliğ tarihini takip eden 30 gün içinde il emniyet müdürlüğüne başvurmaları zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmaz.
ÇALIŞMA İZNİ SÜRE UZATIMI: Çalışma izninin uzatılması talebinin iznin bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede yapılması gerekmektedir. Çalışma izninin süresinin bitiminden itibaren en geç onbeş gün içinde yapılan uzatma başvuruları da değerlendirmeye alınır. Bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara tabidir. Geçerli ikamet tezkeresi ibrazıyla yapılan çalışma izni uzatma başvurularında yurtiçinden yapılan ilk başvurularda olduğu gibi elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde istenilen belgelerin Bakanlığımıza ulaştırılması gerekmektedir.
4817 sayılı Kanunun 5’inci maddesi uyarınca bir yıllık kanuni çalışma izin süresinden sonra, aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere mevcut çalışma izni için iki yıl süreyle uzatım talebinde bulunulabilir. Toplam üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, mevcut çalışma izni ilave üç yıl süreyle uzatılabilmektedir. Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılar süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilirler.
İLK BAŞVURUDA İSTENİLEN BELGELER
İşveren Kurumdan İstenilen Belgeler:
1. Çalışma izni başvuru dilekçesi Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.
2. Yabancı Personel Başvuru Formu, Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.
3. Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
4. Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kâr/zarar tablosu Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
5. Dernek ve vakıflar ile sağlık hizmeti veren kuruluşlar için, ilgili mercilerinden alınmış faaliyet durumlarını gösterir belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
6. Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihale açılmış projeleri yapma hakkı kazanmış kuruluşların konsorsiyumlar dahil ilgili kurum ve kuruluştan alacakları işi yüklendiklerini tevsik eden belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
7. Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk mühendis/mimar/şehir plancısı istihdam edildiğini ispata dair ücret bordrosu Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
8. Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına “kullanıcı” sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
Yabancıdan İstenilen Belgeler:
1. Yurtiçinden yapılacak başvurular için, Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi örneği, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
2. Çalışma izni talebinde bulunan yabancının geçerli ikamet tezkeresi olmaması halinde ise, yabancının yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi veya şirket ortaklığını gösterir belge ibrazı ile çalışma izin ve vize başvurusu yapması zorunludur.
3. Pasaport sureti. Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
4. Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı diploma veya geçici mezuniyet belgesi sureti, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.
5. Mesleki hizmetler kapsamında mühendis/mimar/şehir plancısı olarak çalışma izni talep eden yabancının yukarıdaki belgelere ek olarak, yurt dışında yüksek öğrenim görmesi halinde 2547 sayılı Kanunun 3 ve 7/p maddeleri uyarınca, “Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği”ne uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi” Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
UZATMA BAŞVURUSUNDA İSTENİLEN BELGELER
İşveren Kurumdan İstenilen Belgeler:
1. Çalışma izni süre uzatım başvuru dilekçesi Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.
2. Yabancı Personel Başvuru Formu, Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.
3. Değişiklik olması halinde, kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
4. İşyerinin vergi borcu olmadığına dair belge Bu bilgiye Maliye Bakanlığı kayıtlarından Bakanlığımızca on-line olarak erişilecektir.
5. Başvuru formunda belirtilen yabancının SGK sigortalı sicil numarası ile işyerinin SGK sicil numarası üzerinden işyerine ve yabancıya ilişkin sosyal güvenlik yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediği, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından Bakanlığımızca on-line olarak kontrol edilecektir.
6. Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına “kullanıcı” sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
Yabancıdan İstenilen Belgeler:
1. Pasaport sureti. Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
2. Önceki çalışma izin belgesi ve üst yazısı Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
3. Bakanlıkça verilmiş bulunan çalışma izin sürelerini kapsayan çalışma amaçlı ikamet tezkeresi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
4. Mühendis, mimar ve şehir plancısı olarak çalışma izni verilen yabancıların, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 36’ncı maddesine istinaden alması gereken geçici üyelik belgesi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.,
Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Faaliyet Gösteren Şirket ve Şube :
Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesinde öngörülen özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlar kriterlerindenen az birini karşılayan şirket ve şubelerde istihdam edilecek yabancılar için aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre başvuru yapılacaktır.
ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURU MERCİİ: Yabancı yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi, atama yazısı veya şirket ortaklığını gösterir belge ibrazı ile çalışma izin ve vize başvurusu yapacaktır. Yabancının temsilciliğimize başvuru tarihini takip eden on işgünü içerisinde Türkiye’deki işverenin, elektronik başvuruyu yapması ve bu Yönetmelikte öngörülen bilgi ve belgeleri yine aynı on işgünü içerisinde Bakanlığımıza ulaştırması zorunludur.
Başvurusu Bakanlığımızca uygun bulunarak çalışma izin belgesi düzenlenen yabancıların en geç doksan gün içinde ülkemize giriş vizesi talebinde bulunmaları ve Türkiye’ye giriş yaptıkları tarihi takip eden 30 gün içinde de ikamet tezkeresi almak üzere il emniyet müdürlüğüne başvurmaları zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmaz.
Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi bulunan yabancılar yurtiçinden çalışma izin başvurusunda bulunabilirler. Bu durumdaki yabancıların T.C. dış temsilciliklerimize başvuru yapma zorunluluğu bulunmamaktadır Başvuru için istenilen belgelerin yapılan elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde Bakanlığa ulaştırılması gerekir.
Yurtiçinden yapılan başvurularda talebi Bakanlığımızca uygun bulunarak çalışma izin belgesi düzenlenen yabancıların çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi almak üzere izin belgesinin tebliğ tarihini takip eden 30 gün içinde il emniyet müdürlüğüne başvurmaları zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmaz.
ÇALIŞMA İZNİ SÜRE UZATIMI: Çalışma izninin uzatılması talebinin iznin bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede yapılması gerekmektedir. Çalışma izninin süresinin bitiminden itibaren en geç onbeş gün içinde yapılan uzatma başvuruları da değerlendirmeye alınır. Bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara tabidir. Geçerli ikamet tezkeresi ibrazıyla yapılan çalışma izni uzatma başvurularında yurtiçinden yapılan ilk başvurularda olduğu gibi elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde istenilen belgelerin Bakanlığımıza ulaştırılması gerekmektedir.
4817 sayılı Kanunun 5’inci maddesi uyarınca bir yıllık kanuni çalışma izin süresinden sonra, aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere mevcut çalışma izni için iki yıl süreyle uzatım talebinde bulunulabilir. Toplam üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, mevcut çalışma izni ilave üç yıl süreyle uzatılabilmektedir. Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılar süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilirler.
İLK BAŞVURUDA İSTENİLEN BELGELER
İşveren Kurumdan İstenilen Belgeler:
1. Çalışma izni başvuru dilekçesi Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.
2. Yabancı Personel Başvuru Formu, Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.
3. Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
4. Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kâr/zarar tablosu Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
5. İşyerinin Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar kapsamında olduğunu kanıtlayıcı bilgi ve belgeler. Bu belge/belgeler elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
6. Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihale açılmış projeleri yapma hakkı kazanmış kuruluşların konsorsiyumlar dahil ilgili kurum ve kuruluştan alacakları işi yüklendiklerini tevsik eden belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
7. Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk mühendis/mimar/şehir plancısı istihdam edildiğini ispata dair ücret bordrosu Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
8. Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına “kullanıcı” sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
Yabancıdan İstenilen Belgeler:
1. Yurtiçinden yapılacak başvurular için, Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi örneği, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
2. Çalışma izni talebinde bulunan yabancının geçerli ikamet tezkeresi olmaması halinde ise, yabancının yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi veya şirket ortaklığını gösterir belge ibrazı ile çalışma izin ve vize başvurusu yapması zorunludur.
3. Ancak, özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlar kriterlerinden en az birini karşılayan şirketlerde istihdam edilecek kilit personel statüsündeki yabancı şahsın Türkiye’de kanuni olarak bulunduğunun Emniyet makamlarından alınmış yazı veya Pasaportun vize ve giriş tarihini gösterir kısmının onaylı örneği ibraz edilerek kanıtlanması halinde çalışma izni müracaatı doğrudan Bakanlığımıza yapılabilmektedir. Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliği 8. madde Bu kapsamda çalışma izni verilen kilit personel statüsündeki yabancıların Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerinden çalışma vizesi alarak yurda giriş yapmaları ve giriş tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde ikamet tezkeresi almak üzere Emniyet makamlarına başvurmaları zorunludur.
4. Yabancının kilit personel statüsünde olması halinde, Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin 10/b maddesinde öngörülen bilgi ve belgeler. Diğer maddelerde istenildiği için taranmış bulunan belgeler tekrar yüklenmeyecektir. Bunların dışında kalan belgeler elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
5. Pasaport sureti. Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
6. Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı diploma veya geçici mezuniyet belgesi sureti, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.
7. Mesleki hizmetler kapsamında mühendis/mimar/şehir plancısı olarak çalışma izni talep eden yabancının yukarıdaki belgelere ek olarak, yurt dışında yüksek öğrenim görmesi halinde 2547 sayılı Kanunun 3 ve 7/p maddeleri uyarınca, “Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği”ne uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi” Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
UZATMA BAŞVURUSUNDA İSTENİLEN BELGELER
İşveren Kurumdan İstenilen Belgeler:
1. Çalışma izni süre uzatım başvuru dilekçesi Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.
2. Yabancı Personel Başvuru Formu, Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.
3. Değişiklik olması halinde, kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
4. İşyerinin vergi borcu olmadığına dair belge Bu bilgiye Maliye Bakanlığı kayıtlarından Bakanlığımızca on-line olarak erişilecektir.
5. Başvuru formunda belirtilen yabancının SGK sigortalı sicil numarası ile işyerinin SGK sicil numarası üzerinden işyerine ve yabancıya ilişkin sosyal güvenlik yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediği, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından Bakanlığımızca on-line olarak kontrol edilecektir.
6. Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına “kullanıcı” sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
Yabancıdan İstenilen Belgeler:
1. Pasaport sureti. Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
2. Önceki çalışma izin belgesi ve üst yazısı Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
3. Bakanlıkça verilmiş bulunan çalışma izin sürelerini kapsayan çalışma amaçlı ikamet tezkeresi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
4. Mühendis, mimar ve şehir plancısı olarak çalışma izni verilen yabancıların, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 36’ncı maddesine istinaden alması gereken geçici üyelik belgesi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
Mesleki Hizmetler Kapsamında Değerlendirme: Mesleki hizmetler kapsamında görev yapacak yabancı Mimar, Mühendis ve Şehir Plancılarının çalışma izinleri bu alt başlık altında değerlendirilir.
İrtibat Büroları:Hazine Müsteşarlığından faaliyet izni almış irtibat bürolarında istihdam edilecek yabancılar için aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre başvuru yapılacaktır.
Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca; büro faaliyetleri için son yıl içinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları veya karşılığı döviz getirilmiş olması kaydıyla, yetki belgesi sahibi en fazla bir kişiye kilit personel statüsünde çalışma izni verilmektedir. Bu şartları taşımayan irtibat bürolarında çalışma izni talep edilen diğer yabancıların başvuruları ise Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre değerlendirilmektedir.
ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURU MERCİİ: Yabancı yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine atama yazısı veya iş sözleşmesi ibrazı ile çalışma izin ve vize başvurusu yapacaktır. Yabancının temsilciliğimize başvuru tarihini takip eden on işgünü içerisinde Türkiye’deki işverenin, elektronik başvuruyu yapması ve bu Yönetmelikte öngörülen bilgi ve belgeleri yine aynı on işgünü içerisinde Bakanlığımıza ulaştırması zorunludur.
Başvurusu Bakanlığımızca uygun bulunarak çalışma izin belgesi düzenlenen yabancıların en geç doksan gün içinde ülkemize giriş vizesi talebinde bulunmaları ve Türkiye’ye giriş yaptıkları tarihi takip eden 30 gün içinde de ikamet tezkeresi almak üzere il emniyet müdürlüğüne başvurmaları zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmaz.
Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi bulunan yabancılar yurtiçinden çalışma izin başvurusunda bulunabilirler. Bu durumdaki yabancıların T.C. dış temsilciliklerimize başvuru yapma zorunluluğu bulunmamaktadır Başvuru için istenilen belgelerin yapılan elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde Bakanlığa ulaştırılması gerekir.
Yurtiçinden yapılan başvurularda talebi Bakanlığımızca uygun bulunarak çalışma izin belgesi düzenlenen yabancıların çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi almak üzere izin belgesinin tebliğ tarihini takip eden 30 gün içinde il emniyet müdürlüğüne başvurmaları zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmaz.
ÇALIŞMA İZNİ SÜRE UZATIMI:Çalışma izninin uzatılması talebinin iznin bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede yapılması gerekmektedir. Çalışma izninin süresinin bitiminden itibaren en geç onbeş gün içinde yapılan uzatma başvuruları da değerlendirmeye alınır. Bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara tabidir. Geçerli ikamet tezkeresi ibrazıyla yapılan çalışma izni uzatma başvurularında yurtiçinden yapılan ilk başvurularda olduğu gibi elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde istenilen belgelerin Bakanlığımıza ulaştırılması gerekmektedir.
4817 sayılı Kanunun 5’inci maddesi uyarınca bir yıllık kanuni çalışma izin süresinden sonra, aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere mevcut çalışma izni için iki yıl süreyle uzatım talebinde bulunulabilir. Toplam üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, mevcut çalışma izni ilave üç yıl süreyle uzatılabilmektedir. Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılar süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilirler.
Verilecek çalışma izinlerinin sürelerinin belirlenmesinde Hazine Müsteşarlığının İrtibat Bürosu için vermiş olduğu faaliyet izin tarihleri esas alınarak işlem yapılmaktadır.
İLK BAŞVURUDA İSTENİLEN BELGELER
İşveren Kurumdan İstenilen Belgeler:
1. Çalışma izni başvuru dilekçesi Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.
2. Yabancı Personel Başvuru Formu, Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.
3. İrtibat bürosunun kuruluşuna ilişkin Hazine Müsteşarlığından alınmış faaliyet izin belgesi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
4. Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına “kullanıcı” sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
Yabancıdan İstenilen Belgeler:
1. Yurtiçinden yapılacak başvurular için, Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi örneği, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
2. Çalışma izni talebinde bulunan yabancının geçerli ikamet tezkeresi olmaması halinde ise, yabancının yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi veya şirket ortaklığını gösterir belge ibrazı ile çalışma izin ve vize başvurusu yapması zorunludur.
3. Ancak, en az birini karşılayan şirketlerde istihdam edilecek kilit personel statüsündeki yabancı şahsın Türkiye’de kanuni olarak bulunduğunun Emniyet makamlarından alınmış yazı veya Pasaportun vize ve giriş tarihini gösterir kısmının onaylı örneği ibraz edilerek kanıtlanması halinde çalışma izni müracaatı doğrudan Bakanlığımıza yapılabilmektedir. Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliği 8. madde Bu kapsamda çalışma izni verilen kilit personel statüsündeki yabancıların Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerinden çalışma vizesi alarak yurda giriş yapmaları ve giriş tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde ikamet tezkeresi almak üzere Emniyet makamlarına başvurmaları zorunludur.
4. Pasaport sureti. Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
5. Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı diploma veya geçici mezuniyet belgesi sureti, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.
6. Yabancı şahıs irtibat bürosunun yetkilisi olarak çalışacaksa yetki belgesi ve imza sirküleri Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
UZATMA BAŞVURUSUNDA İSTENİLEN BELGELER
İşveren Kurumdan İstenilen Belgeler:
1. Çalışma izni süre uzatım başvuru dilekçesi Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.
2. Yabancı Personel Başvuru Formu, Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.
3. Başvuru formunda belirtilen yabancının SGK sigortalı sicil numarası ile işyerinin SGK sicil numarası üzerinden işyerine ve yabancıya ilişkin sosyal güvenlik yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediği, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından Bakanlığımızca on-line olarak kontrol edilecektir.
4. İrtibat bürosunun faaliyet süresinin uzatımına ilişkin Hazine Müsteşarlığından alınmış faaliyet izin belgesi. Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
5. İrtibat bürosu faaliyetleri için son yıl içinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları veya karşılığı döviz getirilmiş olduğuna ilişkin banka onaylı belge. Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
6. İrtibat bürosunun vergi borcu olmadığına dair belge Bu bilgiye Maliye Bakanlığı kayıtlarından Bakanlığımızca on-line olarak erişilecektir.
7. Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına “kullanıcı” sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
Yabancıdan İstenilen Belgeler:
1. Pasaport sureti. Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
2. Önceki çalışma izin belgesi ve üst yazısı Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
3. Bakanlıkça verilmiş bulunan çalışma izin sürelerini kapsayan çalışma amaçlı ikamet tezkeresi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR
29/8/2003 tarih ve 25214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik” uyarınca bu kapsamdaki çalışma izinleri özel hükümlere tabi tutulmuş ve çalışma izinlerinin daha kolay şekilde verilmesi hedeflenmiştir.
Bu kapsam dışındaki doğrudan yabancı yatırımlarda istihdam edilecek personel için talep edilen çalışma izin başvuruları genel hükümlere 4817 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliği hükümleri tabidir.
Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin kapsamını iki temel şart belirler: özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlar irtibat büroları dahil ve yabancı uyruklu kilit personel.
Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar; 4875 sayılı Kanun kapsamına giren ve aşağıdaki şartların en az birini sağlayan şirket veya şubeyi ifade eder.
Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik uyarınca 4875 sayılı Kanun kapsamına giren ve aşağıdaki şartların en az birini sağlayan şirket veya şube Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar olarak kabul edilmektedir.
2013 yılı Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım değerleri
TL tutarları her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak bulunmuştur.
1. Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 1.062.691 Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl cirosunun en az 79,8 milyon Türk Lirası olması,
2. Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 1.062.691 Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl ihracatının en az 1 milyon ABD Doları olması,
3. Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 1.062.691 Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubede son yıl içinde Sosyal Sigortalar Kurumu’na kayıtlı en az 250 personelin istihdam edilmesi,
4. Şirket veya şubenin yatırımda bulunacak olması halinde, öngörülen asgari sabit yatırım tutarının en az 26,6 Milyon Türk Lirası olması,
5. Ana şirketin merkezinin bulunduğu ülke dışında en az bir ülkede daha doğrudan yabancı yatırımı bulunması.
İrtibat bürolarında, yetki belgesi sahibi en fazla bir kişiye; büro faaliyetleri için son yıl içinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları veya karşılığı döviz getirilmiş olması kaydıyla, Bakanlıkça çalışma izni verilir.
Kilit personel; Türkiye’de kurulu bulunan ve tüzel kişiliğe sahip bir şirketin, aşağıdaki şartlardan en az birini sağlayan personelidir:
a 1 Şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışmak,
2 Şirketin tamamını veya bir bölümünü yönetmek,
3 Şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetlemek veya kontrol etmek,
4 Şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak,
alanlarından en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişi,
b Şirketin hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan bilgiye sahip kişi,
c İrtibat bürolarında, yurt dışındaki ana şirket tarafından adına yetki belgesi düzenlenen en fazla bir kişi.
İzin Türleri:
Süreli Çalışma İzni
Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yabancının ikamet izninin süresi ile iş sözleşmesinin veya işin süresine göre, belirli bir işletme ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl süreyle verilecektir.
Bakanlık, süreli çalışma izninin geçerlilik alanını şehir, idari sınır veya coğrafi bölge gibi girdileri baz alarak genişletebilir veya daraltabilir. Bu durumun uygulanması halinde, Bakanlık bu kararını çalışma izini bildiriminde bulunduğu ilgili mercilere bildirir Uygulama Yönt. m.26.
Bir yıllık kanuni çalışma süresinden sonra; aynı işyeri veya aynı işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma iznin süresi en fazla “iki yıl” daha uzatılabilir.
Üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ancak bu defa dilediği işverenin yanında çalışmak üzere çalışma İzninin süresi en fazla “üç yıl” daha uzatılabilir Uygulama Yönt. m.27.
Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getirmiş olduğu eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da yabancının kendisi ile birlikte en az “beş yıl” kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla Kanun ve Yönetmelik hükümlerine göre süreli çalışma izni verilebilir Uygulama Yönt. m.28.
Süresiz Çalışma İzni
Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, Türkiye’de en az “sekiz yıl” kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam “altı yıllık” kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülki veya coğrafi alanla sınırlandırılmaksızın verilebilir Uygulama Yönt. m.31.
Yabancının en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirildiği emniyet makamlarından alınacak belge ile kanıtlanır. Bu belge diğer belgelerle birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına süresiz çalışma izni başvurusu sırasında iletilir Uygulama Yönt. m. 32.
Yabancının en az “sekiz yıl” kanuni kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirilip getirilmediği değerlendirilirken, öğrenimde geçen süreler dikkate alınmaz. Ancak, yabancının beraberinde Türkiye’ye gelerek, yabancı ile birlikte ikamet eden, aynı zamanda öğrenim gören eş ve çocuklarının öğrenim süreleri ikametten sayılır Uygulama Yönt. m.33.
Yabancının toplam “altı yıllık” kanuni çalışmasının bulunması koşulunun yerine getirildiği hususu ilgili mercilerden alınacak belge ile kanıtlanır ve bu belge diğer belgelerle birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına süresiz çalışma izni başvurusu sırasında iletilir Uygulama Yönt.m.34. Süresiz çalışma izni verilen yabancıların ikamet izin süreleri, yabancıların ikamet ve seyahatlerine ilişkin mevzuata göre İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
Süresiz çalışma izni, kapsamında bir değişiklik olmadığı sürece, ikamet izin sürelerine bağlı olarak kullanılır. Emniyet makamlarınca, süresiz çalışma iznine istinaden verilen ikamet izin sürelerinin uzatılmaması halinde, Bakanlığa bilgi verilir Uygulama Yönt. m.35.
Bağımsız Çalışma İzni
Bağımsız çalışacak yabancılara Türkiye’de en az “beş yıl” kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları, çalışmalarının, ekonomik kalkınma açısından katma değer yaratması ve istihdam üzerinde olumlu etki yapacak olması koşulu ile verilebilir.
İstihdam üzerindeki etkinin belirlenmesinde ilgili mercilerin görüşleri de dikkate alınır. Bağımsız çalışacak yabancının en az “beş yıl” kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirildiği emniyet makamlarından alınacak belge ile kanıtlanır. Bu belge diğer belgelerle birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağımsız çalışma izni başvurusu sırasında iletilir Uygulama Yönt. m.35, 37.
Yabancının en az “beş yıl” kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirilip getirilmediği değerlendirilirken, öğrenimde geçen süreler dikkate alınmaz. Diğer taraftan, yabancının beraberinde Türkiye’ye gelerek, yabancı ile birlikte ikamet eden, aynı zamanda öğrenim gören eş ve çocuklarının, öğrenim süreleri ikametten sayılır Uygulama Yönt. m.38.
Bağımsız çalışma izni verilen yabancıların ikamet izin süreleri, yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahatlerine ilişkin mevzuata göre İçişleri Bakanlığınca belirlenir. Bağımsız çalışma izni, işin mahiyeti değişmediği sürece yabancı tarafından ikamet izin sürelerine bağlı olarak kullanılır.
Emniyet makamlarınca, bağımsız çalışma iznine istinaden verilen ikamet izin sürelerinin uzatılmaması halinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bilgi verilir Uygulama Yönt. m.39.
Bağımsız çalışma izninin değerlendirilmesinde dikkate alınmak üzere; yabancının faaliyetinin, ulusal ekonomiye sağlayacağı katkı ve yabancının icra edeceği faaliyet için yeterli miktarda gelire sahip olduğunu kanıtlayan belgeler, diğer belgelerle birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletilmesi istenebilir.
Bağımsız çalışma izini verilmesi uygun bulunan yabancıya, bağımsız çalışabileceğine ilişkin “Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesi” verilir. Bağımsız çalışma izni belgesi, verildiği tarihten itibaren “üç ay” süreyle geçerlidir.
Yabancıya, işyerini kurmasının ardından, ticaret sicil kaydını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ibraz etmesi halinde bağımsız çalışma izni verilebilir Uygulama Yönt. m.40, 41, 42.
Çalışma İzninde İstisnai Haller
Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe; ulusal mevzuata aykırı davranmamak ve mesleki hizmetlere ilişkin mevzuata uymak kaydıyla, ilgili mercilerin görüşleri de dikkate alınmak suretiyle, statüleri aşağıda belirtilen yabancılara, bu Kanunda öngörülen sürelere tabi olmaksızın çalışma izini verilebilir.
Sürelere tabi olmaksızın çalışma izini verilenler;
1. Türk vatandaşı ile evli olanlar; Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan yabancıların çalışma izin başvurularında ikamete ilişkin süre koşulu aranmaz. Ancak, evli kalma süresi “üç yılı” doldurmadan evliliğin sona ermesi veya evliliğin aile birliği kurmak amacıyla yapılmadığının belirlenmesi durumunda formalite evlilik gibi, çalışma izin belgesi geçerliliğini kaybeder.
2. Yerleşmiş sayılan yabancılar; Bir Türk vatandaşı ile olan evlilik birliği en az “üç yıl” sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte, Türkiye’de yerleşmiş olan yabancıların çalışma izinleri, Türkiye’de kanuni olarak bulunmaları kaydıyla istisnai olarak verilebilir. Ayrıca, yerleşmiş yabancı kavramından, İçişleri Bakanlığının ikamet izinleri açısından bu kapsamda değerlendirdiği kişiler anlaşılır.
3. Yerleşmiş sayılan yabancıların çocukları; Bir Türk vatandaşı ile olan evlilik birliği en az “üç yıl” sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte, Türkiye’de yerleşmiş olan yabancıların Türk vatandaşı eşinden olan çocuklarının çalışma izinleri de, Türkiye’de kanuni olarak bulunmaları kaydıyla istisnai olarak verilebilir.
4. Türk vatandaşlığını kaybedenler; 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 19, 27 ve 28. maddeleri kapsamında bulunan yabancıların çalışma izin talebinde bulunmaları halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuru sırasında durumlarını belgelemek koşuluyla çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
5. Rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelerek eğitimini Türkiye’de tamamlayanlar; Türkiye’de doğan ve kendi milli kanununa göre, vatansız ise Türk mevzuatına göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelen ve Türkiye’de meslek okulu, yüksek okul veya üniversitelerden muzun olan yabancıların çalışma izin talebinde bulunmaları halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuru sırasında durumlarını belgelemek koşuluyla çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
6. 2510 sayılı İskan Kanunu kapsamında olanlar; 2510 sayılı İskan Kanununa göre muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuruları sırasında durumlarını belgelemek koşuluyla çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
7. Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların eş ve çocukları; Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocuklarının çalışma izin talebinde bulunmaları halinde, çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
8. Büyükelçilik, Konsolosluk ve Uluslararası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerinde görevlendirilenler ile eş ve çocukları; Yabancı devletlerin Türkiye’deki büyükelçilikleri ile konsolosluklarında ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevli diplomat, idari ve teknik personelin hizmetinde çalışanlar ile karşılıklılık ilkesi çerçevesinde olmak ve görev süresiyle sınırlı kalmak üzere Türkiye’de bulunan büyükelçiler, konsolosluklar ve uluslar arası kuruluşların temsilciliklerinde görevlendirilen diplomatların ve idari ve teknik personelin eş ve çocuklarının çalışma izinleri; Dışişleri Bakanlığı kanalı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına intikal eden başvuruları üzerine anılan Bakanlığın görüşleri doğrultusunda istisnai olarak verilebilir.
9. Bilimsel, Kültürel ve Sportif amaçlarla kısa süreli gelenler; Bilimsel ve kültürel faaliyet amacıyla “bir ayı” aşan ve sportif faaliyetler amacıyla “dört ayı” aşan süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, Türkiye’de bulunacakları süre için, çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
10. Kilit personel niteliğindeki yabancılar; Kanunla yetki verilen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle; mal ve hizmet alımı, bir işin yaptırılması veya bir tesisin işletilmesi işlerinde ayrıca, yapım ve her türlü inşaat işinde çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, sözleşme veya ihalede belirtilen süre için çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
11. Türkiye’de bulunan büyükelçilik veya konsolosluklar bünyesinde faaliyet gösteren okullardaki yabancı öğretmeler, kültür kurumlarında görevlendirilenler ile din kurumlarında görev alacak yabancıların çalışma izinleri; Türkiye’de bulunan büyükelçilik veya konsolosluklar bünyesinde faaliyet gösteren okullardaki yabancı öğretmelere, Türkiye’de yabancı ülkelerin kültür kurumlarındaki görevlilerine, din kurumlarında görevlendirilecek din görevlilerine, çalışmak üzere ikamet izinleri İçişleri Bakanlığınca verilir. Bu konulardaki çalışma izin başvuruları Dışişleri Bakanlığı kanalı ile yapılır.
Yabancı Çalışanların Sosyal Güvenliği
ÇALIŞMA İZNİ VERİLEN YABANCILARA İLİŞKİN SOSYAL GÜVENLİK SİGORTA GİRİŞ KAYDI İŞLEMLERİ
Yurtiçinden yapılan çalışma izni başvurularında çalışma izni verildiği tarihi takip eden 30 gün içinde çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi almak üzere Emniyet makamlarına başvuruda bulunulması zorunludur. İkamet izni için Emniyet makamlarına başvuru yapılan veya randevu talep edilen tarihi takip eden 15 inci gün akşamına kadar işyeri tescil bildirgesi ile sigortalı işe giriş bildirgesinin işverenlerce kağıt ortamında düzenlenerek ilgili SGK merkezine verilmesi gerekmektedir.
Yurtdışından yapılan başvurularda ise; yabancı şahıs en geç 90 gün içinde ilgili T.C. konsolosluğundan çalışma vizesi alarak Türkiye’ye giriş yapacaktır. Türkiye’ye giriş yaptığı tarihi takip eden 30 gün içinde çalışma meşruhatlı ikamet tezkeresi almak için Emniyet makamlarına başvuruda bulunulması, Emniyet makamlarına müracaat edilen veya randevu talep edilen tarihi takip eden 15 inci gün akşamına kadar işyeri tescil bildirgesi ile sigortalı işe giriş bildirgesinin işverenlerce kağıt ortamında düzenlenerek ilgili SGK merkezine verilmesi gerekmektedir.
Bu hususlar Sosyal Güvenlik Kurumunun 16 Temmuz 2013 tarih 11.793.421 sayılı tebliği ile Sosyal Güvenlik il Müdürlüklerine ve Sosyal Güvenlik Merkezlerine gönderilmiştir.
1-Sosyal Sigorta Hükümleri Açısından: 5510 sayılı Kanun’un “Sigortalı sayılanlar” başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fırkasının a bendine göre; hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar sigortalı sayılır. Aynı maddenin ikinci fıkrasının c bendi hükmü ise aşağıdaki gibidir:
“c Birinci fıkranın a bendi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar hakkında da uygulanır.”
5510 sayılı Kanun’un “Sigortalı sayılmayanlar” başlıklı 6’ıncı maddesinin birinci fıkrasının e bendi ise aşağıdaki gibidir:
“e Bu kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında; yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiyeye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tâbi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiyede kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar, bu Kanunun 4’üncü ve 5’inci maddelerine göre sigortalı sayılmazlar.”
Bu hükümlere göre;
1- Mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış bir ülke uyruğunda olan,
2- Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen,
Yabancılar, Türkiye’de 5510 sayılı Kanun açısından sigortalı sayılmayacaktır.
Türkiye Cumhuriyeti ile sosyal güvenlik anlaşması imzalayan ülkeler aşağıdaki gibidir.
Almanya
Arnavutluk
Avusturya
Azerbaycan
Belçika
Bosna Hersek
Çek Cumhuriyeti
Danimarka
Gürcistan
Fransa
Hollanda
İngiltere
İsveç
İsviçre
K.K.T.C.
Kanada
Kebek
Libya
Lüksemburg
Makedonya
Norveç
Romanya
Yukarıda yer verilen ülkeler haricinde bir ülkeden Türkiye’ye gelen ve bir işverene bağlı olarak hizmet akdi ile çalışan yabancılar, 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin ikinci fırkasının c bendi gereği, aynı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının a bendine tabi olacak, bir diğer söyleyişle Türkiye’de sigortalı kabul edileceklerdir. Ancak, bu kişilerden; yabancı ülkede kurulu bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilenler ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyenler, 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılmayacaktır.
Bu durumda, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslar arası sosyal güvenlik anlaşması yapılmamış bir ülke uyruğunda olup, Türkiye’de kurulu bir şirkette hizmet akdine dayalı Türkiye’deki şirketin bordrosuna ve yönetim kademesine dâhil olarak çalışan bir diğer ifadeyle, geçici bir görev için yurt dışındaki şirket adına Türkiye’ye gönderilmemiş olan bir yabancı, 5510 sayılı Kanun’un “sosyal sigorta hükümleri” başlıklı ikinci kısmındaki hükümlere tabi olacaktır.
Sigortalıların işleri nedeniyle geçici olarak yurt dışında bulunmaları
MADDE 10- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının a bendinde sayılan sigortalıların işverenleri tarafından geçici görevle yurt dışına gönderilmeleri, c bendinde sayılan sigortalıların mevzuatlarında belirtilen usûle uygun olarak yurt dışına gönderilmeleri veya b bendinde sayılanların sigortalılığa esas çalışması nedeniyle yurt dışında bulunmaları halinde, bu görevleri yaptıkları sürece, sigortalıların ve işverenlerin sosyal sigortaya ilişkin hak ve yükümlülükleri devam eder
2-Genel Sağlık Sigortası Hükümleri Açısından: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, temelde üç ayrı kısma ayrılmaktadır. Bunlar; “Sosyal Sigorta Hükümleri”, “Genel Sağlık Sigortası Hükümleri” ve “Primlere İlişkin Hükümler”dir. Yukarıdaki 3.1 numaralı bölümde konu, yabancıların “sosyal sigorta hükümleri” karşısındaki durumları açısından incelenmiştir.
Yabancıların “genel sağlık sigortası hükümleri” açısından ise, 5510 sayılı Kanun’un “Genel sağlık sigortalısı sayılanlar” 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının d bendi hükmüne bakılmalıdır. Söz konusu hüküm; “d Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler, genel sağlık sigortalısı sayılır.” şeklindedir.Bu durumda, Türkiye’de oturma iznine sahip olan ve yabancı bir ülkede de sigortalı olmayan kişiler, Türkiye’de 5510 sayılı Kanun kapsamında “genel sağlık sigortası hükümleri” kapsamında kabul edilecektir.
Bunlara sağlık hak sahipliği oluşturulabilmesi için Türkiye de bir yıldan fazla ikamet şartı bulunmaktadır. Bir yıldan sonra GSS pirimi kesilmektedir. Ayrıca Vatandaşlık numarası alınması gerekmektedir.
3-İş Kanunu Açısından: Türkiye’de istihdam edilen yabancı uyruklu kişilerin de çalışma saati, fazla mesai, ücretli ve ücretsiz izinler, kıdem tazminatı ve ihbar önelleri, toplu sözleşme hakkı, hizmet sözleşmesinin akdi ve feshi gibi 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca düzenlenen bütün konularda Türk vatandaşları ile aynı haklara sahiptirler.
4- İşsizlik Sigortası Açısından: 4447 sayılı Kanunun 46. maddesine göre, Türkiye Cumhuriyeti ile mütekabiliyet esasına dayalı olarak sosyal güvenlik anlaşması imzalamış ülkelerin vatandaşları, bu anlaşmalara göre Türkiye’de çalışmaları durumunda işsizlik sigortasına tabiidirler.
5510 SAYILI KANUNUN 4 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ A BENDİ KAPSAMINDA HİZMET AKDİNE İSTİNADEN ÇALIŞAN SİGORTALILAR YÖNÜNDEN BELGE TÜRLERİ
1 NOLU BELGE: HİZMET AKDİ İLE TÜM SİGORTA KOLLARINA TABİ ÇALIŞANLARYABANCI UYRUKLU SİGORTALILAR DAHİL
Seçilebilecek Kanun Türü
5084-5350-5615-5746-4447-4857-5510
Sigorta Kolları
Sigortalı Hissesi%
İşveren Hissesi%
Toplam Hisse%
Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi
-
1 ila 6,5
1 ila 6,5
Malullük Yaşlılık ve Ölüm Sigortası Primi
9
11
20
Genel Sağlık Sigortası Primi
5
7,5
12,5
İşsizlik Sigortası Primi
1
2
3
Toplam
15
21,5 ila 27
36,5 ila 42
5510 sayılı Kanuna göre yabancı işveren bağımsız çalışan ve şirket ortaklarının sigortalılığı
Kanunla ve kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulu Sosyal Güvenlik Kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene bağlı olmaksızın kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar Bağ-Kur sigortalısı sayılmışlardır.
5510 sayılı kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının b bendi gereğince sigortalı sayılmışlardır.
Kimler 4/b Sayılır: 1. Kanunla ve Kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulu sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan;,
2. Esnaf ve sanatkarlar ile diğer bağımsız çalışanlardan ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar ile gelir vergisinden muaf olanlardan esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşlarına usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar
3. Kollektif şirketlerin ortakları
4. Adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları
5. Limited şirket ortakları
6. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları
7. Donatma iştirakleri ortakları
8. Anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi olan ortakları
9. TC vatandaşı olmayan yabancı uyruklular da ülkemizdeki ticari faaliyetleri nedeniyle 04.10.2000 tarihinden itibaren
10. Kanunun 24. maddesinin "Sigortalı Sayılanlar" başlıklı bölümünde belirtilen çalışmaları devam ederken belediye başkanlığına seçilenlerin, bu faaliyetlerini belediye başkanlığına seçildiği tarihten sonra da sürdürmeleri halinde, bu çalışmalarını sona erdirmedikleri müddetçe T.C. Emekli Sandığınca irtibatlandırılmadıklarından
4/b sigortalısı sayılırlar.
5510.sayılı Kanunun 6.maddesinde Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında; e bendi "Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiyeye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tâbi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiyede kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar …………… 4 üncü ve 5 inci maddelere göre sigortalı sayılmaz." denilmektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar sigortalı sayılmayacaktır.
1- Türkiye de bağımsız çalışması bulunan, ancak bu çalışmasından önce vatandaşı bulunduğu ülkede sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödeyen ve prim ödemeye devam eden, bu kuruluşlardan emekli olanlar, çalışma izin belgesi ile birlikte vatandaşı olduğu ülkede sosyal güvenlik kurumlarına prim ödediklerini ve ödemelerinin devam ettiğini veya emekli aylığı aldıklarını gösterir yeminli tercüme bürolarınca veya mahalli konsolosluklar aracılığıyla tercüme edilmiş hizmet cetvelini veya aylık aldığını gösterir belgeyi il müdürlüklerimize ibraz etmeleri halinde, 5510 sayılı kanunun 4/b maddesi kapsamında Bağ kur zorunlu sigortalı olamayacaklardır.
2- Vatandaşı olduğu ülkede sosyal güvenlik kurumuna tabi bir çalışması bulunmayan bu kuruluşlardan emekli olmayan veya ülkesinde sosyal güvenlik kuruluşu bulunmayanlardan Türkiye’de bağımsız çalışması bulunanlar 5510 sayılı kanunun 4/b maddesi kapsamında Bağ kur zorunlu sigortalı olacaklardır.
3-Türkiye’de bağımsız çalışması bulunan, durumlarını belgelemeyenler için ayrıca bir araştırma yapılmaksızın kayıt ve tescil yapılacaktır.
4817 SAYILI YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUNUN KAPSAMI:
Bu Kanun, Türkiyede bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsar.
KAPSAM DIŞINDA KALANLAR
ÇALIŞMA İZNİ ALMASI GEREKMEYENLER
a Karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar,
b Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları,
c 231 sayılı Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamına giren ve Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğünce basın kartı verilmiş bulunan yabancılar,
d Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilen veya istihdam edilen yabancılar,
4817 sayılı Kanunun kapsamı dışındadır.
MAVİ KART SAHİPLERİ VE
MAVİ KART ALMAYA HAK KAZANANLAR:
Yabancıların Türkiye’de çalışmalarının izne bağlanması ve bu yabancılara verilecek çalışma izinlerinin düzenlenmesi ile ilgili usul ve esasların belirlendiği 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun 2’nci maddesi ile “403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 29’uncu maddesinin ikinci cümlesi kapsamına girenler” 4817 Kanunun kapsamı dışında bırakılmıştır.
Ancak 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu 5901 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmış olup, 403 sayılı Kanunun 29’uncu maddesi hükmü, 12/6/2009 tarihinde yürürlüğe giren 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28’inci maddesi olarak yeniden düzenlenmiştir.
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunun 9/5/2012 tarihli ve 6304 sayılı Kanunla değişik 28’inci maddesinde;
“1 Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, bu maddede belirtilen istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler. Millî güvenliğe ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklıdır.
2 Bu madde kapsamında bulunan kişilerin, seçme ve seçilme, muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları ile askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü yoktur. Bu kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler.
3 Bu madde kapsamında bulunan kişiler, bir kadroya dayalı ve kamu hukuku rejimine tabi olarak asli ve sürekli kamu hizmeti görevlerinde bulunamazlar. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarında işçi, geçici veya sözleşmeli personel olarak çalıştırılabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Bu madde kapsamında bulunan kişilere, talepleri halinde yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise il nüfus ve vatandaşlık müdürlüklerince bu maddede belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren Mavi Kart düzenlenmektedir.
Bu çerçevede; Mavi Kart sahibi olsun veya olmasın 5901 sayılı Kanunun 28’inci maddesi kapsamında bulunan yabancıların, yapılacak mesleğin icrasına ilişkin olarak ulusal mevzuatımızdaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve özel kanunlarda yer alan hususlar saklı kalmak koşuluyla, 4817 sayılı Kanun hükümleri gereğince Bakanlığımızdan çalışma izni almalarına gerek bulunmamaktadır. Bu kapsamdaki çalışma izin talepleri de Bakanlığımızca karşılanmamaktadır.
Çalışma İzni Muafiyetleri
4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un Uygulama Yönetmeliğinin “Muafiyetler” başlıklı 55’inci maddesinde yabancıların çalışma izninden muaf tutulacakları haller belirtilmiştir. Bu haller şunlardır;
Özel kanunlarda belirlenen hükümler saklı kalmak ve yabancı ile işverenin diğer kanunlardan doğan yükümlülüklerini yerine getirmeleri kaydıyla;
· Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerle çalışma izninden muaf tutulanların,
· Daimi ikametgahları yurt dışında olup bilimsel, kültürel ve sanatsal faaliyetler amacıyla bir aydan az, sportif faaliyetler amacıyla dört aydan az süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancıların,
· Türkiye’ye ithal edilen makine ve teçhizatın montajı, bakım ve onarımı, kullanımına ilişkin eğitiminin verilmesi veya teçhizatı teslim almak veya Türkiye’de arızalanan araçların tamiri amacıyla; Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren üç ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla gelenlerin,
· Türkiye’den ihraç edilen ya da Türkiye’ye ithal edilen mal ve hizmetlerin kullanılmasına ilişkin eğitim amacıyla Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren üç ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla Türkiye’de bulunanların,
· Belgeli turizm işletmelerinin sınırları dışında faaliyette bulunacak fuar ve sirklerde gösteri ve benzeri görevli olarak Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren altı ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla bulunanların,
· İki yılı geçmemek ve eğitim süresiyle sınırlı olmak üzere durumunu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlayarak üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarına bilgi ve görgülerini artırmak üzere gelen yabancıların,
· Sosyo-kültürel ve teknolojik alanlar ile eğitim konularında altı ayı aşmayan bir sürede Türkiye’ye önemli hizmet ve katkı sağlayabilecekleri ilgili mercilerce bildirilenlerin,
· Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının Ulusal Ajans yürüttüğü programlar kapsamında gelecek yabancıların program süresince,
· Kapsamı ve süresi konusunda Bakanlık, İçişleri ve Dışişleri Bakanlığı ile Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığının mutabakata vardığı uluslararası stajyer öğrenci programları çerçevesinde staj görecek yabancıların,
· Görev süresi sekiz ayı geçmemek kaydıyla Türkiye’ye gelen tur operatörü temsilcisi yabancıların,
· Türkiye Futbol Federasyonunca veya Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce talepleri uygun bulunan yabancı futbolcular ile diğer sporcu ve antrenörlerin sözleşmeleri süresince,
· Gemi adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme’nin I/10 Kuralına göre devletlerle yapılan ikili protokoller gereği, ilgili idareden “Uygunluk Onayı Belgesi” almış Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı ve kabotaj hattı dışında çalışan gemilerde görev yapan yabancı gemi adamlarının,
· Türkiye Avrupa Birliği Mali İşbirliği Programları kapsamında yürütülen projelerde görevlendirilen yabancı uzmanların,
görevleri süresince çalışma izni almalarına gerek bulunmamaktadır.
Mesleki hizmetler kapsamında olup, muafiyet hükümlerine tabi yabancı mimar, mühendis ve şehir plancılarının, hizmet sürelerinin bir ayı aşması durumunda akademik ve mesleki yeterliliğini tamamlayarak Bakanlıktan çalışma izni alması, ilgili meslek kuruluşuna geçici üye olması ve ulusal kurum ve kuruluşların uygulamalarına uyması zorunludur.
Muafiyet süreleri uzatılamaz. Ayrıca birinci fıkranın b, c, ç, d, f ve h bentleri kapsamındaki yabancılar, bir takvim yılı içinde muafiyet hükümlerinden sadece bir kez yararlanır. Ancak, bu haktan yararlanabilmek için yabancının daha önce aynı amaçla almış olduğu ikamet tezkeresinin bitiş tarihinden itibaren üç ay geçmiş olması şartı aranır. Muafiyet sürelerinden daha fazla çalışılacak olunması durumunda Bakanlıktan çalışma izni alınması zorunludur.
Bu maddede sayılan yabancılar, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içerisinde ve her halükarda faaliyetlerine başlamadan önce geliş amaçlarını, ne kadar süre ile ve nerede kalacaklarına ilişkin bilgileri, bulundukları yerin emniyet makamlarına bildirerek ikamet tezkeresi almak zorundadırlar. Muafiyet hükümlerinden yararlanacak yabancılara ilişkin sosyal güvenlikle ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi zorunludur. Bu madde kapsamında ikamet tezkeresi düzenlenen yabancıların kimlik bilgileri ile çalışacakları işyerlerinin unvan ve Sosyal Güvenlik Kurumu işyeri sicil numaraları emniyet makamları tarafından her ay Bakanlığa bildirilir.
Çalışma izninden muaf olan yabancılara istekleri halinde şekli ve içeriği Bakanlıkça belirlenecek "Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi" düzenlenir.
