Blog / İş Hijyeni Test ve Ölçümü Yapan Laboratuvarların Akreditasyonu ISO 17025 Standardının Uygulanması
İş Hijyeni Test ve Ölçümü Yapan Laboratuvarların Akreditasyonu ISO 17025 Standardının Uygulanması
İş Hijyeni Ölçümü Nedir?
Hijyen; Yaygın olarak bilindiği gibi sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik önlemlerinin tümü hijyen olarak tanımlanır. Hijyen sözcüğü genel olarak Sağlık Kurulları ya da Sıhhi Temizlik Bilimi olarak da tanımlanır.İnsan sağlığını korumak, geliştirmek, devamlılığını sağlamak için gereken önlemler ile sağlık konularını kapsayan bir bilim dalıdır. Başka bir deyişle hijyen; sağlık bilgisi ile koruyucu hekimliği kapsayan bir bilim dalıdır.
İş Hijyeni Nedir?
İş yerinde görülen ve endüstri toplumunda hastalığa, sağlığın bozulmasına ve huzursuzluğa sebep olan çevresel faktörleri, stresleri tespit eden, değerlendiren ve onları kontrol eden bilim ve sanattır. Endüstri hijyeni, işyeri ve çevresi ile ilgili temizlik bilimidir. Çalışma ortamındaki temizlik daha çok işin niteliğine bağlı olarak işyeri ve çevresini sağlığa zararlı hale getiren etmenlerin temizliğidir. Endüstriyel hijyen olarak da bilinir. Bu bilimle uğraşanlara endüstriyel hijyenist denir.
İş Hijyeninin Amaçları
Tüm çalışanların fiziksel, ruhsal ve sosyal iyilik hallerini en yüksek düzeye getirmek ve bu düzeyi sürdürmek,
Çalışma ortamı ve çalışma koşullarının yol açabileceği sağlık sorunlarını ortaya koymak ve sağlığı bozabilecek her türlü etkene karşı çalışanları korumak,
İşyerlerinde teknik korunma önlemlerinin alınması ve kişisel etkinliğin-konforun sağlanması, çalışma ortamında bulunan sağlık risklerine karşı teknik tedbirler dahil korunma tedbirlerinin alınmasıdır.
İş Hijyeni Konuları
Toksikoloji
İş Sağlığı Standartları
Havadan Bulaşan Hastalıklar
İç Ortam Hava Kalitesi
Cilt Bozuklukları
Gürültü
Radyasyon
Termal Stres
Anatomi
Biyolojik Etmenler
Kimyasal Etmenler
Aydınlatma
Kişisel Koruyucu Donanım
Havalandırma
Titreşim
Numune Alma ve İzleme
Mevzuatta birden fazla yönetmelikte "İş Hijyeni"nden bahsedilmektedir.
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesinde "özellikle işyeri tabanı, duvarlar ve diğer yüzeyler düzenli olarak temizlenecek vehijyen şartları sağlanacaktır" denilmektedir.
Aynı yönetmeliğin 12. maddesinin ana başlığı "hijyen ve kişisel korunma" maddesinde kişisel hijyen önlemleri belirtilmiştir.
Eğitim başlıklı 13. maddesinde de "hijyen kuralları" konusunda çalışanlara eğitim verilmesi istenmekte; Sağlık Gözetimi ile ilgili 16. maddesinde ise; İşyerinde kişisel ve mesleki hijyen önlemlerinin derhal alınabilmesi mümkün olacak şekilde gerekli düzenleme yapılacaktır denilmektedir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesinde ise "İşveren tarafından, iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine ve yedeklerine "endüstriyel hijyenin temel ilkeleri" konularında eğitim verilmesi sağlanır" ifadesi yer almaktadır.
Tüm iş kazaları ve meslek hastalıkları önlenebilir.
• Bunları önleyebilecek en önemli kişi çalışanlardır.
• Sağlığı ve güvenliği korumak için belirtilen kurallara eksiksiz uyulmalıdır.
• Kurallara isteyerek ve yeterince uyulmadığı takdirde işyeri çalışma ortamında bulunabilecek zararlı ve zehirli, gaz, toz, duman şeklindeki kimyasal maddeler çalışanları etkileyebilir.
• İyi bir hijyen sağlık bilgisi daima gereklidir.
• İşyerindeki lavaboları, duşları, tuvaletleri, soyunma odalarını en iyi şekilde kullanmak çalışanın sorumluluğudur.
• Zehirli kimyasal maddelerle, sıcakta ve kirli işlerde çalışan işçiler için iyi bir hijyen temel şarttır.
Hijyenik Olunmadığında işçiyi ve işletmeyi bekleyen tehlikeler
A Kimyasal Tehlikeler
– Zehirli veya tahriş edici maddeler.
– Gaz, buhar, sıvı, katı, toz veya bunların karışımları.
B Biyolojik Tehlikeler
– Bakteriler, virüsler, mantarlar, küfler, böcekler, parazitler, bitkiler, hayvanlar
C Fiziksel Tehlikeler
– Gürültü, titreşim, ışın, sıcaklık.
D- Ergonomik Tehlikeler
– Ağır kaldırma, uygunsuz, statik duruş, yorgunluk, aşırı güç uygulama, doğrudan basınç, aşırı güç uygulama.
– Monotonluk, aşır iş yükü.
İş Hijyeni Programının Adımları
1.Sağlık tehlikelerinin belirlenmesi
2.Sağlık tehlikelerinin değerlendirilmesi
3.Sağlık tehlikelerinin kontrolü
4.Kayıt tutulması
5.Çalışanların eğitimi
6.Periyodik gözden geçirme.
Ortam Hijyeni
A- Kimyasal Tehlikeler
Bunlar, zehirli veya tahriş edici maddeler olup doğrudan doğruya vücuda girerler. Gazlar, buharlar, sıvılar, katılar, tozlar veya bunların karışımları vb. gibi.
B- Biyolojik Tehlikeler
Bunlar, bakteriler, virüsler, mantarlar, küfler ve protistagibi mikrobiyolojik olanlar ve böcekler, parazitler, bitkiler; ve hayvanlar gibi tehlikeler.
C- Fiziksel Tehlikelerin Çevresel Koşulların Meydana Getirdiği Tehlikeler
Bunlar aşırı gürültü, titreşim, ışın saçan enerji, olağan dışı sıcaklık değişimlerine maruz kalma durumlarıdır.
D- Ergonomik Tehlikeler
- Fiziksel Stresörler tekrarlanan hareketler, ağır kaldırma, uygunsuz veya statik duruş, yorgunluk, aşırı güç uygulama, doğrudan basınç veya aşırı güç uygulama gibi.
- Psikolojik stresörler monotonluk, aşır iş yükü gibi.
İş Hijyeni Açısından Sağlık Riski Oluşturan Tehlikelerin Değerlendirilmesi
1. Maddenin yapısı veya zararlı etkileri
2. Maruziyetetkisinde kalma ağırlığı
3. Maruziyetsüresi
4. Personelin duyarlılığı - hassasiyeti hakkında düşünceler
5. Havanın kirliliğinin ölçülmesi
6. Sağlık riski oluşturan tehlikelerin kontrolü
İş Hijyeninde Ölçüm ve Kontrol Yöntemleri
Çalışanların sağlığını kontrol etmek için, üç Genel Kontrol Yöntemi uygulanabilmektedir.
1. Havayı Kirleten Kaynakları Gidermek
2. Kirli Havanın Dağılmasını Önlemek
3. İşçileri Korumak
İş Hijyeni Sağlanırken Alınması Gerekli Tedbirleri Şu Şekilde Sıralayabiliriz;
1- Tesisat ve techizat değişikliği
Hijyen konusunda başarı, öncelikle işyerinde veya teçhizatta meydana gelecek değişiklikleri ve havayı kirleten nedenleri saptamakla olasıdır.
Techizatın ve uygulanan üretim yöntemlerinin ve tesisatın sonradan kontrolü, konunun çözümünü daha fazla güçleştirir.
2- Zehirli Olmayan veya Daha Az Zehirli Olan Maddelerin Kullanılması
Çoğu zaman, üretimin niteliği ve niceliği bakımından bunu başarmak zor olmaktadır. Bu durum, değişiklik yapılmadan önce dikkatle göz önünde bulundurulmalıdır.
3- Üretim Yöntemini Değiştirme
Üretim yöntemlerinin sık sık değiştirilmesi, meslek hastalıklarını meydana getiren tehlikeleri kısmen veya tamamen ortadan kaldırabilir. Genellikle, işyerindeki büyük değişikliklerde Maliyet Artışları dikkatle göz önünde bulundurulmalıdır.
4- İşyeri Düzeni
İşyerinin düzenli olması, havanın toz veya dumanlarla kirlenmesini önleme bakımından hayati önem taşır. Tozların, yeniden yayılmasını önleyecek şekilde etkili vakumlu temizleyicilerin bulunması ve herhangi bir temizleme işinin, işyerinde çok az işçi bulunduğu sürelerde yapılması gerekir.
Fiziksel Etmenlere Yönelik İş Hijyeni Tedbirleri
1.İşyerinde termal konforu sağlamak ve sağlığa zararlı olan gaz ve tozları işyeri ortamından uzaklaştırmak için uygun bir hava akım hızı temin edilmesi gerekir.Hava akım hızı saniyede 0,3-0,5 metreyi aşmamalıdır. Çünkü daha hızlı hava akımları rahatsız edici esintiler halinde hissedilir.
Biyolojik Etmenlere Yönelik İş Hijyeni Tedbirleri
1.Periyodik taramalarla duyarlı kişilerin saptanması,
2.Personel eğitimi,
3.Çalışırken uyulacak hareket tarzlarının belirlenmesi,
4.Laboratuvar mimari yapılarının işlevlerine uygunluğu,
5.Uygun yalıtım ve dezenfeksiyon önlemleri,
6.Enfeksiyon taraması için epidemiyolojik sistem,
7.Aktif immünizasyon
İş Hijyeni Ölçümü Yapan Laboratuvarlar
Türkak Türk Akreditasyon Kurumu Sayfalarından akredite laboratuvarların listesine ulaşabilirsiniz.
https://secure.turkak.org.tr/kapsam/search
İş Hijyeni, Ortam Ölçümü ve Termal Konfor Ölçümü Akreditasyonunda yapılacak ana çalışmalar;
1. Yapılan test ve ölçümlerin listelenmesi, formlarının hazırlanması
2. Gerekli Standartlara karar verilecek edinilmesi ve dış kaynaklı doküman listesine eklenmesi
3. Doküman ve Kayıt kontrolü ile ilgili bir prosedür yoksa bunun oluşturulması ve ilgililere dağıtımının yapılması
4. ISO 17025 Standardına yönelik temel eğitim alınması
5. Organizasyonda çalışanların görev tanımlamalarıın, organizasyon şemasının ve atama yazılarının hazırlanması
6. Kalite Politikasıi Gizlilik Politikası, Tarafsızlık ve Bağımzsızlık Taahhüdünün hazırlanarak tüm taraflara iletilmesi
7. Yapılan test ve ölçümlerle ilgili iş emri nin hazırlanması ve sürece mutlaka bununla başlanması
8. İş ve Deney talimatlarıın hazırlanması
9. Raporlama ve ölçüm prosedürünün oluşturulması
10. Teknik yönetici, ölçüm ve kontrol mühendisilerinin vasıflarına ve eğitim planlarına karar verilmesi
11. Teknik müdür ve diğer çalışanların yokluğunda vekalet durumlarının belirlenmesi
12. Kalite ve Pross hedeflerine karar verilmesi
13. İç Tetkik eğitimi alınması
14. İç tetkik prosedürü ve planının hazırlanması
15. Kalite yönetim Sisteminin iç tetkik veya belgelendirme tetkiki geçirilerek tetkik edilmesi
16. Kalite Yöneticisinin Türkak Eğitimlerinden geçmesi ve atamasının yapılması
17. Yönetim Gözden Geçirme Prosedürüne karar verilmesi
18. Düzeltici ve Önleyici Faaliyet Prosedürü
19. Şikayet ve İtiraz Prosedürü
20. Logo Kullanımı belgelendirme prosedürü vb prosedürlerin hazırlanması
21. Kalite El Kitabı ve Güncel Doküman Listesinin tamamlanması
22. Yönetim Gözden Geçirmesi yapılarak sistemsel çalışmanın ve hedeflerin gözden geçirilmesi
23. İç tetkik ve toplantı sonuçlarının raporlanması ve düzeltici faaliyetlerin yapılması
24. TÜRKAK Başvuru Yapılması
İş Hijyeni Ölçümü Yapan Laboratuvarlar Yeterlilik Başvurusu
BAŞVURU DOSYASINDA İSTENEN BELGELER Çalışma Bakanlığı İş Güvenliği Genel Müdürlüğü sayfasından
a Başvuru dilekçesi Ek-2,
b İşyeri bilgi formu Ek-3,
c Yeterlik belgesi başvurusunda, laboratuvarın akreditasyon kurumu tarafından verilmiş akreditasyon sertifikası ve kapsamı,
ç Ön yeterlik belgesi başvurusunda, laboratuvarın akreditasyon kurumu tarafından onaylanmış akreditasyon başvurusunu ve parametre/metot listesini gösterir belge,
d Ölçüm belirsizliği hesapları, validasyon ve/veya doğrulama raporları,
e Analiz raporlarına imza atmaya yetkili personelin isimlerini ve unvanlarını içeren, laboratuvar yöneticisi tarafından onaylanmış imza sirküleri,
f Personel bildirim listesi Ek-4,
g Laboratuvar sorumlusu ve kalite yöneticisinin onaylı diploma örneği,
ğ İş hijyeni ölçüm, test ve analiz hizmeti verilecek parametre listesi ve kullanılan metot/standart listesi Ek-5,
h İş hijyeni ölçüm, test ve analizinde kullanılacak cihaz, alet ve ekipman listesi Ek-6,
ı İş hijyeni ölçüm, test ve analizinde kullanılacak cihaz, alet ve ekipmanlara ait kalibrasyon çizelgesi Ek-7,
i İş hijyeni ölçüm, test ve analizini yapacak personelin ilgili oldukları konularda aldıkları eğitim sertifikaları,
j Özel laboratuvarların ticaret odasından alınan ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanmış olan tüzel kişiliğini gösteren belge,
k Özel laboratuvarlardan, bildirilen adreste laboratuvar faaliyetlerinin yürütülebileceğine dair "İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı” ile laboratuvar yerinin tapusu veya kira sözleşmesinin bir örneği
l Laboratuvar, kullandığı iş hijyeni ölçüm, test ve analiz metodlarına ait Türkçe olarak hazırlanmış deney talimatları, deney talimatı yoksa kullandığı metodun tam metni
m Başvuru ücretini yatırdığını gösterir dekont
